Dukat Zlatnik Sveti Sava 4gr

Zlatnik sa likom Svetog Save - prvi arhiepiskop srpski

Slavi se 27. januara kao slava Sveti Sava.

Ne postoji sveta ličnost snažnije utkana u svest i biće srpskog naroda od lika Svetog Save. On je jedini svetitelj čiji praznik Srbi slave kao crkvenu, školsku, esnafsku i porodičnu slavu.

Na osnovu onoga što je danas napisano i izrečeno o svetitelju Savi, malo kome nije poznato da je Rastko, najmlađi sin raškog Župana Nemanje i županice Ane, rođen oko 1175. godine, kao mladić krišom otišao na Svetu Goru gde se uprkos protivljenju roditelja zamonašio i dobio ime Sava. Iako sin srpskog vladara, u potpunosti se posvetio monaškom načinu života zbog čega je uživao veliki ugled među svetogorskim monasima. Da bi na Svetoj Gori obezbedio utočište i sklonište srpskim monasima, uspeva zajedno sa ocem, koji kao studenički monah pristiže 1197. godine mađu svetogorce, da na ruševinama starog hrama sagradi manastir Hilandar. Već u leto 1199. godine useljava se u dovršeni Hilandar gde i njegov otac Nemanja, u monaštvu nazvan Simeon, provodi poslednjih osam meseci ovog zemnog života.

Posle četrnaest godina mošti svog oca prenosi u Studenicu i tamo ostaje neko vreme. Nastavljajući svoju graditeljsku delatnost podiže crkvu Svetog Apostola u Peći, dve ispovedaonice kod Studenice, učestvuje u izgradnji Mileševe, a njegovo glavno delo je Žiča, koja kasnije postaje prvo sedište srpske arhiepiskopije.

Bio je duhovnik, prosvetitelj i učitelj svog neukog naroda i veliki mirotvorac kadar da diplomatskim putem spreči ratove i neprijateljstva prema srpskim zemljama. Jedna od njegovih crkvenih reformi verovatno je i ključni razlog zašto se krsna slava odražala kod Srba, a ne i kod drugih indoevropskih naroda. Da bi sprečio paganski običaj prinošenja krvnih žrtava u crkvi i okupljanja pred crkvom radi obeležavanja pomena svetim, arhiepiskop Sava je naredio da se takve svetkovine održavaju isključivo u domu svečara i da sveštenici jedino tu mogu da blagoslove trpezu i osveštaju krvne i bezkrvne žrtve. Tako je slava izmeštena u okvire porodice i doma.

U crkvi se 10. maja drži pomen spaljivanja moštiju Svetog Save, a u narodu se taj dan svetkuje pod nazivom Savine verige. Dan posvećen svetitelju Savi, 17. januar, praznuje se kao opšti crkveni i narodni praznik, a slavi se kao porodična, školska i esnafska slava zanatlija.